सरदार बापू गोखले हे मराठा साम्राज्याचे अखेरचे सरसेनापती होते. त्यांचा जन्म १८०६ साली महाराष्ट्रातील अहमदनगर जिल्ह्यातील गोखळे गावात झाला. ते मराठा साम्राज्याच्या पतनानंतरही बडे नायक म्हणून ओळखले जातात, कारण त्यांची सैनिकी क्षमता आणि नेतृत्व कौशल्य हे अप्रतिम होते.
प्रारंभ आणि सैनिकी कारकीर्द:
बापू गोखले यांचा प्रारंभ सामान्य घरात झाला. त्यांनी आपल्या बालपणीचा काळ गोखले गावातच घालवला. मात्र, त्यांना लहानपणापासूनच शौर्य आणि युद्ध कौशल्य शिकण्याची आवड होती. त्यामुळे ते लवकरच मराठा साम्राज्याच्या सैन्यात दाखल झाले. त्यांनी छत्रपती शाहू महाराजांच्या सत्तेतील सेवेतील विविध पदांवर काम केले.
पेशव्यांशी नाते:
बापू गोखले हे पेशव्यांच्या सेवेतील प्रमुख सैन्यद्रष्टे होते. त्यांनी पेशव्यांचे सरसेनापती म्हणून कार्य केले, जिथे त्यांच्या नेतृत्वाखाली मराठा सैन्याने अनेक लढायांमध्ये भाग घेतला. त्यांच्या लढायांचे कौशल्य, रणनीतिक विचार आणि शौर्य यामुळे त्यांना मान्यता मिळाली होती.
पुणे, नांदेड आणि आष्टी येथे कार्य:
पेशव्यांच्या अखेरच्या काळात त्यांनी पुणे आणि नांदेडसारख्या महत्त्वाच्या ठिकाणी नेतृत्व केले. आष्टी येथील बापू गोखले यांचे निधन १८५५ मध्ये झाले. त्यांचे निधन मराठा साम्राज्याच्या इतिहासातील एक महत्त्वपूर्ण वळण ठरले. त्यांचा मृत्यू या साम्राज्याच्या धगधगत्या आणि जटिल काळाचे प्रतीक ठरला. मराठा साम्राज्याच्या पतनानंतर, बापू गोखले हे त्या काळातल्या एकमेव सेनापती होते जे अखेरपर्यंत त्याच्या हद्दीत राहून लढत होते.
त्यांची सैनिकी क्षमता:
बापू गोखले यांना तडजोड करणारा सेनानी मानले जात होते. त्यांनी शत्रूंविरुद्ध शौर्य, रणनिती आणि युद्ध कौशल्य यांचा उत्कृष्ट उपयोग केला. तसेच, ते एक चांगले नेता होते आणि सैन्याच्या तुकड्यांना एकत्र ठेवण्याची त्यांच्या कलेला मान्यता मिळाली.
बापू गोखले यांचा आदर्श:
बापू गोखले यांचे जीवन एक प्रेरणा आहे. त्यांचे धैर्य, संघर्ष आणि पराक्रम यामुळे त्यांना मराठा सैन्याचे आदर्श सेनापती मानले जातात. त्यांच्या कष्टांच्या व मेहनतीच्या फळामुळे, मराठा इतिहासात त्यांचे स्थान कायमचे ठरले.
निष्कर्ष:
बापू गोखले यांच्या योगदानाची आठवण त्यांच्या कर्तृत्वामुळे कायम राहील. ते मराठा साम्राज्याच्या इतिहासातील एक महत्त्वपूर्ण व्यक्तिमत्त्व होते, आणि त्यांच्या नेतृत्वामुळेच मराठा सैन्याने अनेक लढायांमध्ये विजय मिळवला.
